Η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου
Ο Δεκέμβριος είναι ο μήνας με τις μικρότερες μέρες και τις μεγαλύτερες νύχτες του χρόνου: το χειμερινό ηλιοστάσιο, το φυσικό φαινόμενο που παρατηρείται την 21η Δεκεμβρίου, σηματοδοτεί την ολοένα και μικρότερη απόσταση του Ήλιου από το Βόρειο ημισφαίριο, με αποτέλεσμα η νύχτα εκείνης της μέρας να είναι μεγαλύτερη όλου του χρόνου ενώ από τις 22 Δεκεμβρίου η μέρα αρχίζει να μεγαλώνει.
Με το φως του Ήλιου σχετίζεται και η γιορτή των Χριστουγέννων, η οποία θεσπίστηκε κατά τους Βυζαντινούς χρόνους στη θέση της αρχαίας γιορτής του περσικού θεού Μίθρα, που ήταν ο θεός του φωτός και του Ήλιου και αρχηγός του αγώνα κατά του σκοταδιού. Έτσι, από την ημέρα των Χριστουγέννων νικιέται το σκοτάδι, οι μέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν και, κατά κάποιον τρόπο, ο Ήλιος ξαναγεννιέται.
Το σκοτάδι είναι εχθρός του ήλιου. Τα όντα που συμβολίζουν το σκοτάδι ζουν όλο το χρόνο στα έγκατα της γης και δεν είναι άλλοι από τους καλικάντζαρους της λαϊκής παράδοσης: μαύροι, κουτσοί, μικρόσωμοι, σιχαμεροί, με πεταχτά αυτιά κι περίεργες φάτσες έχουν κάθε λογής κουσούρι. Όλο το χρόνο δεν κάνουν τίποτε άλλο από τα να πριονίζουν το δέντρο που κρατάει τη Γη. Κι όταν δεν μένει παρά μια μικρή κλωστίτσα για να κοπεί το δέντρο και να χαλάσει ο κόσμος, τότε την παραμονή των Χριστουγέννων, ανεβαίνουν πάνω στη γη, όπου μένουν δώδεκα μέρες ως την παραμονή των Φώτων. Ευτυχώς, αυτό το διάστημα το δέντρο, που συμβολίζει τον Ήλιο, αρχίζει να ξαναμεγαλώνει. Όταν οι καλικάντζαροι, χώνονται πάλι μέσα στη γη αρχίζουν ξανά να ροκανίζουν το δέντρο της ζωής, το δέντρο του Ήλιου μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα.
(Άλκη Κυριακίδου Νέστορος, Οι 12 μήνες, τα λαογραφικά, Μαλλιάρης Παιδεία)
Οι μεγαλύτερες νύχτες του χρόνου είναι οι ιδανικές στιγμές για να παίξουμε παιχνίδια με σκιές, για να διαβάσουμε βιβλία για τη νύχτα και το σκοτάδι με τον λιγότερο δυνατό φωτισμό, με ένα κερί, ένα φακό ή ακόμη και με τα φωτάκια από το χριστουγεννιάτικο δέντρο!
